Analiza nastavnih programa i metoda podučavanja forenzičnog računovodstva na Univerzitetu u Sarajevu – Ekonomskom Fakultetu

Abstract

Savremeno poslovanje suočava se sa mnogim izazovima, uključujući finansijske prevare i razne korporativne skandale, koji uzrokuju velike štete po društvo i državu. Zbog toga raste potreba za forenzičnim računovodstvom koje ima ključnu ulogu u ranoj detekciji, otkrivanju, istraživanju i prevenciji prevara. Cilj istraživanja bio je analizirati nastavne programe forenzičnog računovodstva na visokoškolskim ustanovama Zapadnog Balkana, s fokusom na programe Ekonomskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu. U okviru istraživanja bilo je potrebno identificirati ključna znanja i vještine, sagledati percepcije profesora i studenata o trenutnom modelu obrazovanja, procijeniti efikasnost različitih metoda podučavanja i dati preporuke za unapređenje obrazovanja u ovoj oblasti. Metodološki okvir istraživanja obuhvatio je pregled literature, analizu sadržaja web stranica visokoškolskih ustanova koje nude programe forenzičnog računovodstva, zatim kvalitativnu analizu putem studije slučaja. Empirijski dio istraživanja proveden je putem polustrukturiranih intervjua sa profesorima i studentima o strukturi i sadržaju nastavnog programa, metodama podučavanja koje se koriste, te usklađenosti obrazovanja sa tržištem rada. Rezultati istraživanja pokazali su potrebu za interdisciplinarnim znanjem, koji nadilazi tradicionalna računovodstvena i revizorska znanja, uključujući dodatna znanja iz oblasti prava, IT-a, psihologije i kriminologije. Uloga forenzičnog računovođe zahtijeva visoku stručnost i sposobnost jasnog komuniciranja nalaza. Istraživanja pokazuje dosljednost u osnovnim sadržajima nastavnog programa uz razlike u specijalizacijama poput IT forenzike, kriminologije i prava. Nastavni program Ekonomskog fakulteta u Sarajevu obuhvata većinu ključnih oblasti, ali se ističe manjak zasebnog predmeta iz oblasti etike i relevantne domaće literature. Također uočeno je da dvogodišnji program pruža dublje i sveobuhvatnije obrazovanje u odnosu na jednogodišnji. Nastava se uglavnom odvija kroz ex- katedra predavanja, uz određenu podršku gostujućih predavača i rad na studijama slučajeva, uz potrebu za većim naglaskom na praktičnu nastavu, kroz saradnju fakulteta sa relevantnim institucijama koje se bave borbom protiv finansijskog kriminala. Predložene su sljedeće preporuke: osiguranje literature na lokalnom jeziku, uvođenje predmeta iz etike, unapređenje jednogodišnjeg program s naglaskom na ključne aspekte struke, jačanje praktične nastave kroz terenski rad, simulacije suđenja, studije slučajeva iz lokalne prakse i pristup specijaliziranim softverima. Također predlaže se promovisanje struke kroz seminare i radionice, te ubrzanje procesa certifikacije.