Koncepti vrijednosti i vrednovanje kompanija

Abstract

U doba sve većeg tehnološkog napretka u poslovnom svijetu, tradicionalne metode vrednovanja kompanija su i dalje zastupljene i korištene od strane analitičara, investitora, kao i vlasničkih struktura kompanija. Ovo je samo jedan od pokazatelja važnosti i dugoročnosti metoda, gdje se pojedine metode koriste već skoro 100 godina. Samoj procjeni vrijednosti kompanije, kao i rezultatima vrednovanja, potrebno je pristupiti sa dozom opreza i sa poznavanjem šire slike o kompaniji koja je predmet vrednovanja, kao i poznavanjem teorijskih osnova metode koja je korištena za procjenu vrijednosti. Svaka metoda vrednovanja, bez obzira na njenu kompleksnost i proces kojim se dođe do krajnje vrijednosti kompanije, ima svoje prednosti i nedostatke. Kod samog odabira metode koja će se koristiti za vrednovanje kompanije, potrebno je istražiti generalno finansijsko stanje kompanije, odnosno da li posluje sa dobitkom ili gubitkom, kakva je frekvencija trgovanja dionica kompanije, da li se redovno isplaćuje dividenda iz dobiti kompanije i druge relevantne informacije koje će pomoći u donošenju odluke o odabiru metoda za vrednovanje kompanije. Osim prethodno navedenih odlika kompanije, i upoznavanja o svojstvima i ograničenjima metoda vrednovanja, kod procjene vrijednosti je potrebno u obzir uzeti i širu, globalnu sliku o stanju ekonomije sa svim negativnim ili pozitivnim utjecajima koje mogu imati globalni faktori poput ratova, pandemija, kriza i sličnih događanja na tržište i kompanije i njihovu vrijednost, bez obzira na veličinu kompanije koja je predmet vrednovanja. U ovom radu, opisane su osnovne karakteristike vrijednosti i vrednovanja kompanija, navedeni su različiti oblici u kojima se javljaju navedeni pojmovi, kao i njihov značaj u poslovnom svijetu. Osim toga, izvršena je procjena vrijednosti devet bosanskohercegovačkih kompanija koje su zastupljene na sarajevskoj berzi. Vrednovanje je urađeno po tri metode: Po metodi diskontovanih novčanih tokova (DCF), metodi Price-to-Earnings mutliplikatora i metodi knjigovodstvene vrijednosti. Također, opisane su prednosti i ograničenja navedenih metoda, kao i drugih metoda koje se koriste za vrednovanje kompanije.