FIDIC pravila i ugovor o građenju

Abstract

Posljednjih nekoliko godina zabilježen je značajan napredak mnogih zemalja, a posebno tranzicijskih, u reformi različitih sektora ekonomije, uključujući građevinsku industriju, što je bio izazovan zadatak, s obzirom na historijski kontekst u kojem su se ove zemlje našle (Fawzy et al., 2018). Opšte je poznato da je sovjetsko doba bilo područje državnog monopola, prekomjerne regulacije i centralizacije, a mnoge građevinske industrija su utjelovljivale sve navedeno. U tim vremenima i godinama koje slijede, praktično nije ostavljen prostor za nezavisni tehnički nadzor, savjetovanje ili upravljanje projektima, privatno vlasništvo ili finansiranje. Nije bilo konkurencije, tržišnih nabavki, mehanizama cijena ponude ili drugih komponenti liberalnog tržišta. Elementi ovog teškogpristupa naslijeđenog iz SSSR-a još uvijek postoje u mnogim postsovjetskim zemljama. FIDIC, kao primarna tema završnog rada je Međunarodni savez inženjera konsultanata (Federation International Des Ingenieurs-Conseils). Bez pravnih definicija, FIDIC je osnovan 1913. godine sa sjedištem u Ženevi koje globalno predstavlja profesiju savjetodavnih inženjera, a članovi FIDIC-a su nacionalne udruge konsultanata, čiji uticaj počinje 1957.godine objavljivanjem prvih općih uvjeta za izvođenje građevinskih radova, a zatim i pridruživanjem SAD-a, Australije, Kanade, Južnoafričke Republike, nedugo i manjih izvanevropskih država sa područja Azije i Afrike. U okviru FIDIC-a izrađeni su Standardni Opći uvjeti ugovora za radove, konsultantske usluge, pod-izvođače i pod-konsultante, kao i joint-venture. Stoga, moglo bi se reći da se radi o Općim uvjetima ugovora vezanim uz područje prava građenja. FIDIC definiše modele ugovora koji su standardizovani za različite tipove investicionih projekata, čime se rizici projekta umanjuju i interesi učesnika zaštičuju. FIDIC je osnovan od strane tri države: Francuske, Belgije i Švicarske, uz sudjelovanje na osnivačkom sastanku predstavnika ukupno 59, uglavnom evropskih država. FIDIC objavljuje Opšte uslove (OU) ugovora koji se široko koriste za međunarodne građevinske ugovore. Namijenjeni su za korištenje u bilo kojoj jurisdikciji. Brend FIDIC, između ostalog, predstavlja uravnotežene i dobro prepoznate forme građevinskih i inžinjerskih ugovora i sporazuma. FIDIC GC-i su zasnovani na pravednoj i uravnoteženoj raspodjeli rizika/nagrade između Naručioca i Izvođača i široko su priznati da uspostavljaju odgovarajuću ravnotežu između razumnih očekivanja ovih ugovornih strana.