Uticaj stresa na zadovoljstvo i radne performanse zaposlenih

Abstract

Savremeni uslovi poslovanja utiču na stalno podizanje zahtjeva koji se postavljaju pred preduzeća i organizacije u smislu postizanja sve boljih rezultata u sve izazovnijem okruženju, i posredno, na zaposlene, u smislu ostvarenja visokih radnih učinaka uz stalne pritiske uzrokovane intenzivnom konkurencijom (unutar i van organizacija u kojima rade), nepredvidljivim promjenama i ubrzanim tehničko-tehnološkim napretkom koji traži stalno praćenje i ažuriranje znanja vještina i sposobnosti. Ovakvo okruženje neizbježno izaziva pritisak i stres kod zaposlenih te utiče na mogućnosti zaposlenih da uspješno odgovore na zahtjeve svojih radnih mjesta u smislu ostvarenja radnih performansi posmatranih ukupno i po pojedinim dimenzijama. Ovaj master rad bavi se istraživanjem odnosa stresa, zadovoljstva i radnih performansi kod uredskih radnika u Bosni i Hercegovini. U teorijskom dijelu istraživanja identificirani su ključni pojmovi, mehanizmi nastanka i razvoja stresa i zadovoljstva, te ranije istraženi načini uticaja stresa i zadovoljstva na radne performanse. Kroz empirijsko istraživanje identificirano je postojanje stresa i zadovoljstva kod ispitanika iz uzorka, kao i međusobna povezanost ovih varijabli te njihov uticaj na radne performanse odabrane grupe zaposlenika u Bosni i Hercegovini. Populaciju su činili ispitanici koji obavljaju mentalno zahtjevna zanimanja i rade kao uredski radnici. Od 503 ispitanika, 155 bili su muškarci, a 348 žene. Istraživanje je pokazalo da uredski radnici koji su činili uzorak prijavljuju blag do umjeren stres koji nije određen demografskim karakteristikama ispitanika. Stres koji ispitanici prijavljuju statistički signifikantno, blago i umjereno utiče na smanjene općeg zadovoljstva, a statistički signifikantno, umjereno i pozitivno na zadovoljstvo odnosima. Uticaj demografskih karakteristika ispitanika na njihove performanse nije se pokazao statističi značajnim, osim u slučaju razvojnih performansi, koje muškarci prijavljuju na višoj razini nego žene. Regresionom analizom utvrđen je pozitivan, blag do umjeren uticaj doživljenog nivoa stresa (nepotvrđene statističke signifikantnosti), signifikantan, pozitivan, blag do umjeren uticaj općeg zadovoljstva na performanse, a negativan, blag i statistički značajan uticaj zadovoljstva odnosima. Buduća istraživanja trebala bi se usmjeriti na identificiranje odnosa varijabli stresa, zadovoljstva i radnih performansi kod nekih drugih profesionalnih skupina kako bi se djelovanje stresa i zadovoljstva na radne performanse što detaljnije istražilo te time omogućilo identificiranje najprikladnijih načina za otklanjanje smetnji u radu kod zaposlenih i direktno i posredno povećanje radnog učinka.