Dom zdravlja kao profesionalna organizacija: studija slučaja Dom zdravlja Kantona Sarajevo

Abstract

Uvod: organizacija se može poimati kao sistem podijeljenog rada u kojem svaki zaposlenik izvršava određene/specifične aktivnosti, a koje su koordinirane aktivnostima drugih zaposlenika. Sredinom prošlom vijeka razvijaju se prve teorije organizacije, a već u zadnjoj četvrtini prošlog vijeka ih je bilo preko trideset. Teorije se mogu podijeliti na različite načine, a u ovom radu one se podijeljene na razinskom nivou, pa je tako istaknuto da postoje mikro, makro i meta teorije organizacije, a ove podjele su izvršene na osnovu činjenice na šta se teorija fokusira: zaposlenika, organizaciju ili čitavu jednu industriju. Jedni od ključnih temelja i karakteristika svake organizacije su svakako strukturalne dimenzije organizacija (formalizacija, podjela rada i specijalizacija, hijerargija i centralizacija), faktori kontingencije kao i način izgradnje organizacione strukture, a što uveliko određuje da li je neka organizacija osuđena na propast ili uspjeh. Ciljevi: prikazati detaljnu organizacionu strukturu Javne ustanove Dom zdravlja Kantona Sarajevo (JUDZKS), prilagođavanje iste kroz period COVID-19 pandemije, uraditi PESTLE i SWOT analizu, te provjeriti usklađenost programa rada i izvještaja o radu za 2023. godinu. Metode: za izradu rada korišteno je više metoda kao što su metode klasifikacije i komparacije, te kabinetske i empirijske metode. Pregled literature kao što su knjige, naučni članci, programi rada, izvještaji o radu. Urađena je PESTLE i SWOT analiza na osnovu dostupnih podataka. Rezultati: organizaciona struktura se zasniva na kabinetu direktora, medicinskom i nemedicinskom sektoru, a svaki od njih ima svoj srednji menadžment odnosno rukovodioce. Iako je organizaciona struktura jasna, veoma je veliki broj nepopunjenih mjesta planiranih sistematizacijom (oko 5%), a što sigurno utiče na kvalitet pružanja zdravstvene usluge. PESTLE i SWOT analize su pokazale da ima brojnih nedostataka, a pogotovu u nedefiniranju jasnih ciljeva, misije i vizije. Predviđeno je mnogo više usluga i posjeta JUDZKS programom rada za 2023. godinu, dok je izvršenje bilo nedostatno i u pojedinim uslugama bio niži i za skoro 50%. JUDZKS je veoma dobro reagirao i prilagodio svoju strukturu i vrstu usluga tokom COVID-19 pandemije. Zaključak: JUDZKS predstavlja značajnu organizaciju u svojstvu ustanove na nivou primarne zdravstvene zaštite, a koja nastoji pružati kvalitetnu uslugu građanima Kantona Sarajevo. Organizaciona struktura je prilično jasna i postoji hijerarhijski slijed, uz potrebnu korekciju u definiranju jasnih ciljeva, misije i vizije, te popunjavanje svih planiranih ljudskih kapaciteta.