Tržište, država i okoliš

Abstract

U knjizi sam pokušao dati prikaz odnosa okolišnog i ekonomskog sistema, i naĉina na koji se u ekonomskoj teoriji, i matematski definiranim mikroekonomskim modelima sagledavaju njihove meĊusobne veze. Knjiga pruţa uvid u široki spektar mjera i instrumenata koji kreatorima okolišne politke stoje na raspolaganju, a spadaju u jednu od dvije velike grupe: instrumente komandno-kontrolnog pristupa ili direktne zakonske regulative, ili trţišno zasnovane, odnosno ekonomske instrumente. Namjera je da detaljnom analizom najvaţnijih mjera i instrumenata, te njihovim meĊusobnim uporeĊivanjem, olakšam posao ne samo kreatora politike okoliša, nego i ostalih relevantnih donosilaca odluka u vezi sa okolišem, prvenstveno rukovodilaca preduzeća, javnih institucija i svih onih koji svojom potrošnjom ugroţavaju kvalitet okoliša, a ĉije ponašanje politika okoliša nastoji da regulira. Pošto knjiga ima edukativni i informativni karakter, nastojao sam da u njoj napravim balans izmeĊu onoga što se već smatra klasiĉnim prikazima ugraĊenim u temelje okolišne ekonomije, i onoga što je trenutno najaktualnije u ovoj oblasti. Na jednoj strani imamo neke osnovne matematske modele i teorijske nalaze o karakteru i mogućnostima primjene pojedinih mjera i instrumenata, koji su definirani još prije desetak ili više godina, a potrebni su da bi se bolje razumjeli osnovni odnosi. Ali na drugoj strani imamo najnovije uvide u naĉin funkcioniranja, te rezultate, prednosi i nedostatke primjene nekih od postojećih mjera i instrumenata, kao i prikaz brojnih tek nedavno kreiranih instrumenata, naroĉito kao odgovor u oblasti klimatskih promjena. U knjizi npr. prikazujemo interesantnu genezu instrumenta poznatog kao razmjenjiva prava na zagaĊivanje, koji se pojavio najprije kao instrument rješavanja okolišnih problema vezanih za emisiju sumpor-dioksida u okviru pojedinih drţava, a zatim je u razliĉitim modalitetima evoluirao u brojne nadnacionalne šeme za borbu protiv negativnih posljedica klimatskih promjena, odnosno za smanjenje emisije stakleniĉkih gasova, posebno ugljen dioksida.